TÁC ĐỘNG KHÁN THÍNH GIẢ QUỐC NGOẠI

Một nhà tuyên truyền là một chuyên viên bán thái độ và ý kiến.

–Hans Speier, kinh tế gia, nhà xã hội học và khoa học gia về chính trị

Gene Sharp

Chuyển ngữ: Tiểu Thạch Nguyễn Văn Thái, Ph.D.

    Mặc dù trọng tâm của bất cứ một cuộc đấu tranh bất bạo động đòi thay đổi chính trị nào cũng phải là quốc nội, nhưng sự hỗ trợ của cộng đồng quốc tế vẫn là một thành phần quan trọng. Những hỗ trợ ngoại giao và rất nhiều các loại hỗ trợ quốc ngoại khác có thể nới rộng “mặt trận” của đấu tranh bất bạo động chiến lược và gia tăng khả năng của các tổ chức đối kháng. Mặt khác, có những cái giá hiển nhiên hoặc không trông thấy được cần phải trả cho công việc thiết lập cộng tác với các chính quyền và tổ chức quốc ngoại. Mục đích của chương này là cung ứng một cái khung rộng lớn và những gợi ý cho việc cứu xét cách tác động các khán thính giả quốc ngoại.

Các Chính Quyền

    Nói một cách tổng quát thì các chính quyền phản ánh sự khôn ngoan thường được gắn liền với câu nói Nữ Hoàng Elizabeth I của nước Anh là: “các quốc gia không có bạn bè, chỉ có quyền lợi”. Đôi khi những quyền lợi này có thể liên hệ đến an ninh, kinh tế hay chính trị. Thường hơn cả thì những quyền lợi này rất là thực tiễn, và chủ nghĩa lí tưởng thường được dùng để gói ghém những quyền lợi đó để làm cho những quyền lợi này dễ được chấp nhận đối với dân chúng bị ảnh hưởng bởi những quyền lợi đó mà thôi. Vào những thế kỉ 19 và 20, chủ nghĩa quốc gia là chiến lược gói ghém hết sức hữu hiệu để động viên cho chiến tranh. Cái “gánh nặng của người da trắng” để biện minh cho chính sách thực dân không gì khác hơn là một lá bùa che dấu ý đồ thực sự là động năng trục lợi. Khi quyền lợi quốc gia thay đổi, vì bất cứ lí do gì, thì các chánh sách cũng thay đổi và đôi khi thay đổi rất đột ngột. Các đồng minh thay đổi (ai mà có thể nghĩ được rằng vào năm 1936, Liên Bang Xô Viết lại có thể là đồng minh của những nền dân chủ Tây Phương vào năm 1941) ngay cả đến mức bỏ rơi đồng minh giữa lúc chiến tranh đang diễn tiến.

    Do đó, điều quan trọng là những người có trách nhiệm tranh thủ sự hỗ trợ của cộng đồng quốc tế cần phải thấu hiểu nhu cầu cắt nghĩa công cuộc đấu tranh bất bạo động đòi thay đổi chính trị với các chính quyền quốc ngoại có tiềm năng viện trợ trên căn bản quyền lợi hỗ tương. Có được một chính quyền dân chủ nắm quyền lực hỗ trợ các giá trị của những quan hệ đa phương và song phương là một lí do chính đáng cho một chính quyền dân chủ hỗ trợ, hay, ít nhất, cũng giữ vị thế trung lập. Khi những cơ hội đầu tư được thêm vào, và những đầu tư hiện tại được bảo vệ, thì những vận động hành lang về kinh doanh có thể có động cơ để bảo trợ lí tưởng đấu tranh dân chủ. Trên căn bản những quyền lợi về an ninh, một quốc gia bạn có thể có giá trị trong cơn khủng hoảng bằng cách chấp thuận cho phép máy bay quân sự bay qua lãnh thổ, dàn xếp những trao đổi về tình báo, hoặc có thể ngay cả dàn xếp những địa điểm đồn trú cho các lực lượng ngoại quốc nếu quyền lợi chung bị đe doạ.

    Sự hỗ trợ và thông hiểu bởi ngành hành pháp của một chính quyền là một điều thiết yếu quan trọng. Một thủ lãnh quốc gia chỉ cần nói đến một cuộc đấu tranh dân chủ là có thể làm cho toàn quốc chú ý và đem lại chính danh cho lí tưởng đấu tranh. Việc thừa nhận này có thể đưa đến kết quả có thêm sự chú ý của các phương tiện truyền thông đại chúng cùng với thông tin về bối cảnh, những câu chuyện thích thú về con người, và các bình luận lập trường về cuộc đấu tranh. Trong hầu hết mọi trường hợp, một cuộc đấu tranh bất bạo động được tiến hành vì dân chủ thường có được thế thượng phong đạo đức, đặt đối phương vào thế tự vệ trong chính  trường quốc tế.

    Ngành lập pháp của mỗi quốc gia đều có những phương tiện chính thức và không chính thức riêng biệt để ảnh hưởng ngành hành pháp. Ở Hoa kì, chẳng hạn, thì những buổi điều trần Quốc Hội có thể là một phương tiện hữu hiệu để tranh thủ tiếng vang cho cuộc đấu tranh vì dân chủ, rồi tiếp theo bằng những buổi thuyết trình, các quyết nghị, và ban hành luật thuận lợi.

Các Tổ Chức Phi Chính Phủ 

    Công việc chuyển đổi một đề tài thành đề tài của một vấn nạn, rồi thành sự lưu tâm toàn quốc của một chính quyền là một tiến trình phức tạp và khó khăn đòi hỏi vô số kĩ  năng, chuyên ngành và kinh nghiệm, và, trong mỗi một quốc gia, các thủ tục chính xác lại khác biệt nhau. May mắn là trong nhiều quốc gia dân chủ có những tổ chức trợ giúp các phong trào dân chủ tranh thủ được tiếng vang và sự hỗ trợ. Trong cộng đồng các tổ chức phi chính phủ (NGOs), có một số rất thành thạo về lãnh vực bí hiểm làm sao để gây ảnh hưởng đối với chính quyền. Có những nhóm cổ vũ quyền của công nhân, chống lại những lạm dụng nhân quyền, biện hộ cho những nạn nhân của tra tấn, cung ứng hỗ trợ cho những cuộc bầu cử tự do và công bằng, cổ vũ những giá trị dân chủ ở hải ngoại, hay tìm cách hoà giải trong hoà bình và làm trung gian hoà giải các xung đột. Nếu một hay nhiều hơn trong số những NGOs này xét định một phong trào nào đó đáng được ưu tiên lưu ý, thì họ có thể cung cấp những trợ giúp vô giá trong việc hoạch định và thực thi một chiến lược để lèo lái qua những gì mà đối với người ngoài trông như là một mê lộ của những văn phòng và những buổi họp không bao giờ chấm dứt.

     Cũng như các chính quyền, những tổ chức phi chính phủ cũng có những quyền lợi. Nên thu thập thông tin về những quyền lợi và lề lối hoạt động của họ trước khi đến với họ để xem họ có thể giúp đỡ được không. Điều quan trọng là một phong trào không nên nhận lãnh “hành trang” của một NGO có thể tạo xung khắc trong phong trào hay là không đáp ứng những quyền lợi tốt đẹp nhất của người dân. Một thí dụ cực đoan của loại lỗi lầm này có thể là một phong trào bất bạo động tìm kiếm sự hỗ trợ của một NGO chống đối mọi hình thức kiểm soát sinh đẻ trong khi phong trào đại diện cho một xã hội đang chịu khốn khổ vì những tỉ lệ cao về HIV và AIDS, dân số cao, và nghèo đói.

    Để được hữu hiệu, mối quan hệ giữa một NGO và một phong trào dân chủ phải được đặt trên cơ sở phù hợp về quyền lợi, sự tương kính, và ngay thẳng. Về phần tổ chức yêu cầu sự giúp đỡ, tương kính bao gồm sự thông hiểu là, đối với một NGO, thời gian là một tài nguyên quý giá. Chuẩn bị đầy đủ cho các buổi họp, cung cấp các bài thảo luận được viết ra cho các mục họp, và cung cấp các phản hồi cho những yêu cầu về thông tin phụ thêm đúng giờ là những chỉ dấu của chuyên nghiệp và sự kính trọng. Sự ngay thẳng, cũng vậy, rất thiết yếu. Một phong trào tự tuyên bố mình là bất bạo động mà duy trì một thành phần vũ trang thì có thể gây ngượng ngùng cho một NGO nếu sự hiện hữu của thành phần vũ trang này bị khám phá sau khi mối quan hệ giữa phong trào và NGO đã được thiết lập.

    Các tổ chức trong phong trào nên được khuyến khích tìm kiếm những NGOs mà sở thích và quyền lợi phản ánh những mục đích cụ thể của các tổ chức đó. Ví dụ, những nhóm phụ nữ, các nghiệp đoàn thương mại, các đảng phái chính trị, các hiệp hội báo giới và các tổ chức chuyên nghiệp khác có thể trở nên mạnh hơn và hữu hiệu hơn nhờ liên kết với các nhóm như thế ở quốc ngoại. Chính nhờ qua các tổ chức thành viên mà sức mạnh của phong trào được thể hiện. Có thể là không hữu ích cũng như không cần thiết là lãnh đạo của phong trào phải liên hệ trực tiếp vào các nỗ lực thiết lập những quan hệ với các tổ chức viện trợ có thể có, ngoài việc biết là có những nỗ lực này, và ủng hộ những nỗ lực đó khi thích hợp.

    Một vấn đề mà tổ chức viện trợ phải đối đầu thường là quảng cách giữa những mục tiêu của khoản tài trợ và những kết quả khi tổ chức tài trợ đo lường hiệu năng của sự hỗ trợ của họ. Ở nơi nào mà nghèo đói quá mức, thì người ta có thể hiểu được là một phần của khoản tài trợ cần được phân phối để trợ giúp các hoạt động cung cấp thực phẩm, nhà cửa, và phương tiện chuyên chở. Tuy nhiên, các tổ chức nên hiểu là những hình thái hỗ trợ này không phải là công việc bác ái không cần phải được đền bù trở lại gì cả. Những tổ chức nhận lãnh tài trợ cần phải xét định đề cương về tài khoản được chấp thuận như là một khế ước. Một khế ước có nghĩa là để đền bù lại sự tài trợ của tổ chức viện trợ, người nhận lãnh tài trợ có bổn phận “giao hàng” như là gia tăng số thành viên, thiết lập những hệ thống thư tín, các chương trình huấn luyện, sản xuất và phân phối các tài liệu in ấn, hoặc bất cứ những gì cần để thoả mãn các mục tiêu của khoản tài trợ. Thoả mãn hoặc vượt quá những trách nhiệm của khế ước sẽ đặt tổ chức vào vị thế được tái tài trợ, còn nếu không thi hành khế ước thì buộc tổ chức tài trợ phải chấm dứt mối quan hệ. Trong cộng đồng NGO, yêu cầu hỗ trợ thường vượt quá những tài nguyên hiện hữu rất nhiều. Ủng hộ thất bại không thể là một xa hoa mà NGO có thể có sức chịu đựng nổi.

Truyền Thông Đại Chúng 

    Ngoài việc gầy dựng sự hỗ trợ từ bên trong các chính quyền quốc ngoại và các cộng đồng NGOs, nếu không có được sự hỗ trợ của truyền thông đại chúng thì có lẽ phong trào sẽ không có được sự ủng hộ của công chúng. Sự hiểu biết và hỗ trợ lan rộng của công chúng về một cuộc đấu tranh dân chủ sẽ tạo đà tiến và sự giúp đỡ cho những nỗ lực khác trong việc tranh thủ sự hỗ trợ của quốc tế.

    Liên lạc với truyền thông cũng là một lãnh vực đòi hỏi cố vấn chuyên môn để hoạch định một chiến lược truyền thông và để thông hiểu những đòi hỏi về cách làm việc với các phóng viên, các nhà biên tập, và các nhà truyền thông khác trong báo giới, truyền hình và truyền thanh. Cũng còn cần phải có nhu cầu hiểu biết độc giả chính yếu của một tổ chức về tin tức. Ví dụ, tờ Washington Post và Washington Times có những độc giả chính yếu khác, cũng như tờ New York Times và Wall Street Journal.

    Hiểu biết về các nhà báo có thể đang tìm kiếm thông tin chi tiết về cuộc đấu tranh dân chủ cũng hữu ích. Tại nhiều quốc gia có những Câu Lạc Bộ Phóng Viên Ngoại Quốc mà các thành viên có thể liên hệ với những tổ chức tin tức lớn, những nhà báo tự do, hay “bán thời gian” cho các cơ sở báo chí khác. Lấy tên của họ và tìm hiểu về khả năng, gốc gác nghề nghiệp, bao gồm, có lẽ, cả việc tìm trên mạng điện tử, có thể xác định được những người mà phát triển một quan hệ chuyên môn gần gũi có thể gặt hái được nhiều cái lợi.

    Các nhà báo chú trọng vào tin tức, tốt nhất là tin tức độc quyền, và để cho tin tức “đáng là tin tức”, nhà báo cần có thông tin cơ sở và các thông cáo báo chí để trích dẫn. Một điều quan trọng là nhà báo muốn được thông báo trước khi có diễn biến. Muốn có được điều này thì cần phải có một quan hệ tín cẩn lẫn nhau. Trách nhiệm phát huy mối quan hệ này thuộc về phần hành giao tế nhân sự của phong trào hay tổ chức. Những phóng viên kinh nghiệm thường hay hoài nghi và nghĩ là người ta cố dùng họ cho những mục đích riêng của mình. Bị sử dụng tự nó không phải là cơ sở để từ chối làm quen, nhưng nếu không có những cơ hội cho phóng viên trở nên một cộng sự viên trong việc thông tin về cuộc đấu tranh, thì có thể là phóng viên thấy không đáng thì giờ của mình để đi xa hơn là thông cáo báo chí đã đưa ra.

     Công chúng càng ngày càng lệ thuộc vào truyền hình để biết tin tức. Điều này đặt tầm quan trọng vào báo chí bằng hình ảnh và vi-đê-ô. Một nhà báo/chủ nhiệm chương trình truyền hình kinh nghiệm đã cung cấp một khuyến cáo khôn ngoan cho những ai muốn gia tăng tối đa tiềm năng của phương tiện truyền thông điện tử^*:

Quy tắc # 1. Trong lúc không nên lơ là hay không để ý đến bất cứ một nguồn báo chí nào, các bạn phải cố tìm cho được một hay hai phóng viên/nhà sản xuất đặc biệt quan tâm, bén nhạy, và dễ làm quen để gầy dựng một quan hệ lâu dài. Đãi một chai bia hay một li cà phê, hay để họ đãi cơm trưa.

Quy tắc # 2. Lấy lòng một hay hai người mà bạn đã chọn bằng cách cung cấp cho họ thông tin thực sự hữu ích, ngay cả khi tin tức không trực tiếp có lợi cho chương trình của bạn. Mục đích là để gầy dựng lòng tin, chứng minh khả năng “phán đoán tin tức” của bạn, chứng tỏ là bạn chú trọng đến lợi ích của họ, và để tỏ ra là bạn có quen biết lớn. Các bạn nên duy trì tiếp xúc đều đặn, nhưng đừng làm phiền báo chí trừ phi bạn có điều gì mới hoặc hay để chia sẻ.

Quy tắc # 3. Bạn hãy sẵn sàng cho báo chí. Hãy khuyến khích họ tiếp xúc bạn; cho họ số điện thoại và địa chỉ điện thư của bạn và nhanh chóng trả lời điện thoại của họ. Nếu bạn đã làm theo quy tắc # 2 trên đây, thì bạn bắt đầu có những cú điện thoại của báo chí, hỏi bạn có biết gì về một điều gì đó, hay chỉ tham khảo ý kiến của bạn. Dĩ nhiên là bạn nên cẩn trọng về những gì bạn tiết lộ, nhưng một khi nhà báo tìm đến bạn thì đó là một cơ hội để gây ảnh hưởng trên công luận.

Quy tắc # 4. Đừng dàn cảnh diễn biến cho truyền thông. Đừng kêu gọi báo chí lại trừ phi bạn có một vài tin tức đích thực tiềm ẩn trong diễn biến. Một khi đòi hỏi này đã được thoả mãn, thì bạn nên sắp chương trình và dàn cảnh diễn biến làm thế nào để gia tăng tối đa nội dung gây cảm xúc và ảnh tượng và đúng vào thời gian và địa điểm cho phép các nhà sản xuất chương trình hành động kịp thời hạn của họ một cách thoải mái.

Quy tắc # 5. Thông báo cho báo chí biết trước càng sớm được chừng nào hay chừng ấy về bất cứ diễn biến hay hành động nào mà bạn tin chắc là sẽ có ý nghĩa và đáng là tin tức. Đừng thổi phồng các mong đợi.

Đừng trông cậy vào các thông tư; nếu có thể được, nên đích thân tiếp xúc bằng điện thoại. Cung cấp đầy đủ chi tiết chính xác, gọn ghẽ về những gì sẽ xảy ra, khi nào, ở đâu, tại sao, và bao gồm những ai, v.v.  Đừng quên cung cấp thông tin về máy móc hay hậu cần trông có vẻ tầm thường, nhưng có thể là thiết yếu, nhất là đối với toán quay truyền hình.

Quy tắc # 6. Nên nhớ là lí tưởng đấu tranh của bạn không những chỉ được phục vụ bởi sự lưu ý của báo chí đối với những hành động và thành quả của chính quý vị, mà còn bởi sự lưu ý của báo chí đối với những gì đối phương của bạn đang làm. Phong trào của bạn có thể biết rõ những điều chế độ đang làm hay đang chuẩn bị mà báo chí muốn biết, và bạn có thể chia sẻ thông tin này khi bạn có thể chia sẻ được, phù hợp với việc bảo vệ an ninh cho bạn và tính vô danh cho các nguồn tin.

Quy tắc # 7. Nên nhớ là các phóng viên và nhà sản xuất phải “bán” câu chuyện của họ cho thượng cấp, và phải giúp thượng cấp trong công việc này bằng cách cắt nghĩa những nhân tố như là bối cảnh, tình hình, các liên hệ, hay là những hiệu quả mà thượng cấp có thể không hay biết, và có thể làm cho câu chuyện được thêm phần hấp dẫn hơn. Bạn có thể biết được những chi tiết về cuộc đời hay những mối quan hệ giữa những nhân vật chính yếu, hay là những liên hệ về tài chánh và kinh doanh sẽ làm cho câu chuyện có ý nghĩa hơn. Nếu có thể được, bạn nên cung cấp những đoạn vi-đê-ô để tăng giá trị cho câu chuyện.

Quy tắc # 8. Bạn nên cẩn thận không nên bóp méo những đoạn vi-đê-ô mà bạn đã trao cho các nhà báo. Phải cung cấp đầy đủ và chính xác những chi tiết như ngày, địa điểm, và nội dung của những cảnh mà bạn cung cấp. Phải nắm chắc là bạn có quyền pháp lí cung cấp tài liệu này, và chiếu đoạn phim trên truyền hình sẽ không làm nguy hại bất cứ ai được trình chiếu trong đoạn phim và không đặt bạn vào hoàn cảnh bị khiếu nại về pháp lí.

Quy tắc # 9. Đừng bao giờ phỉnh gạt hoặc cung cấp thông tin thất thiệt hay đánh lạc hướng nhà báo. Điều này có thể có lợi cho bạn trong ngắn hạn. Nhưng tai hại trong dài hạn thực không đáng.

Quy tắc # 10. Nên nhớ là những mạng lưới, các hãng truyền thông, những dịch vụ tin tức có những thính giả khác nhau, có những chu kì tin tức, phong cách khác nhau, và những đòi hỏi kĩ thuật khác nhau. Ngoại trừ những trường hợp hết sức bất thường và khẩn cấp, các nhân tố này cần được phản ánh trong cách thức bạn tiếp xúc với họ. Một phóng viên thực hiện tin tức ngắn tại chỗ cho đài truyền hình có những nhu cầu khác với một phóng viên báo chí nạp bản một câu chuyện dài 1.500 từ. 

Tóm lược

    Tác động khán thính độc giả quốc ngoại qua sự hỗ trợ của các NGOs hay bằng cách sử dụng có nghệ thuật các phương tiện truyền thông đại chúng có thể thiết yếu cho sự thành công của một phong trào. Những sự hợp tác được hình thành với những lực lượng bên ngoài này có thể đem lại tính hợp pháp, sức mạnh, tài nguyên và tin tức báo chí cho các phong trào bất bạo động, nhưng trong những hợp tác này có những trách nhiệm khế ước cần phải được chu toàn.

__________________________________________

^{CƯỚC CHÚ}

^* Tác giả của những quy tắc này muốn được dấu tên.

Nếu thích hợp, nên cung cấp hướng dẫn, những thuyết trình về bối cảnh, và những cuộc phỏng vấn với những nhân vật then chốt.